Ngành Logistics Việt Nam đang đứng trước yêu cầu cấp bách về phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cả về kỹ năng, kiến thức chuyên môn. Tuy nhiên, nguồn nhân lực hiện vẫn thiếu về số lượng, yếu về chất lượng, phần lớn chưa qua đào tạo bài bản, đặc biệt là thiếu nhân lực tốt nghiệp từ các chương trình đào tạo bằng tiếng Anh. Điều này khiến nhiều lao động gặp khó khăn khi làm việc trong môi trường quốc tế hoặc tiếp nhận công nghệ, quy trình quản lý hiện đại.
Theo Viện Nghiên cứu và Phát triển Logistics Việt Nam (VLI), cả nước có hơn 3.000 doanh nghiệp logistics (không tính các công ty vận tải, cảng, hàng không…), mỗi doanh nghiệp trung bình 20 nhân viên; tốc độ tăng trưởng nhân lực khoảng 7,5%/năm, thấp hơn nhiều so với tốc độ tăng trưởng ngành (15–20%/năm). Việt Nam có lợi thế về vị trí và hệ thống cảng biển lớn, hơn 70 tuyến quốc tế, thuận lợi để phát triển logistics.
Sinh viên ngành logistics tại Trường ĐH Quốc tế Hồng Bàng trình bày Đồ án môn học "Nhập môn ngành Logistics”
Tuy nhiên, để tận dụng cơ hội này, cần chiến lược đào tạo nhân lực mới và bài bản cho khoảng 250.000 nhân viên đến năm 2030, nhưng nguồn cung hiện chỉ đáp ứng khoảng 40% nhu cầu.
Khảo sát của VLI cho thấy 53% doanh nghiệp thiếu nhân viên có trình độ, 30% phải đào tạo lại, chỉ 6,7% hài lòng với nhân lực hiện có. Báo cáo PCI ghi nhận 74% doanh nghiệp khó tuyển nhân viên kỹ thuật, 84% khó tuyển vị trí giám sát. Trong 3 năm tới, doanh nghiệp logistics sẽ cần thêm 18.000 lao động, trong khi các ngành sản xuất, thương mại, dịch vụ cần hơn 1 triệu nhân sự có chuyên môn logistics.
Ông Nguyễn Thanh Nhã, Tổng giám đốc Công ty Tân Cảng STC - Tổng Công ty Tân Cảng Sài Gòn, cho biết trước sự phát triển không ngừng của ngành logistics, việc bổ sung nguồn nhân lực là việc hết sức quan trọng. Cụ thể, theo thống kê từ Công ty, nhu cầu nguồn nhân lực tại cảng đến năm 2026 là gần 1.500 người. Phân bổ chủ yếu tại các bộ phận như: Vận hành thiết bị (cẩu, xe nâng), lái xe container; điều độ, khai thác; kỹ thuật; thuyền viên tàu sông; giao nhận; thương vụ; nhân sự khối giao tiếp.
Qua đó có thể thấy rằng ngành logistics tại Việt Nam đang đối mặt với tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng nguồn nhân lực cả về số lượng và chất lượng, đặc biệt là nhân lực được đào tạo bài bản và sử dụng thành thạo tiếng Anh chuyên ngành.
Hiện cả nước có 49/286 trường đại học đào tạo về logistics ở nhiều cấp độ khác nhau. Có khoảng 91,1% số trường đào tạo theo chương trình đại trà; khoảng 11,1% số trường đào tạo chương trình chất lượng cao tích hợp chứng chỉ nghề quốc tế FIATA hoặc chương trình tiên tiến đào tạo bằng tiếng Anh.
TS Đặng Thanh Tuấn, Trưởng Bộ môn Logistics và Quản lý chuỗi cung ứng, Trường Đại học Quốc tế Hồng Bàng (HIU) cho biết, trong bối cảnh hội nhập sâu rộng và sự tham gia của các doanh nghiệp logistics quốc tế vào thị trường Việt Nam, yêu cầu về nguồn nhân lực không chỉ dừng lại ở chuyên môn nghiệp vụ mà còn đòi hỏi năng lực tiếng Anh chuyên ngành.
Theo ông Tuấn, tiếng Anh là công cụ quan trọng giúp nhân viên logistics giao tiếp với khách hàng, đối tác và nhà cung cấp toàn cầu; tiếp cận tài liệu kỹ thuật, phần mềm quản lý tiên tiến; cũng như cập nhật tiêu chuẩn và quy trình quốc tế.
Hiện nay, số lượng nhân sự logistics tốt nghiệp từ các chương trình đào tạo bằng tiếng Anh ở Việt Nam còn hạn chế. Phần lớn sinh viên được đào tạo bằng tiếng Việt, dẫn đến việc thiếu hụt lao động có khả năng sử dụng tiếng Anh thành thạo trong công việc. Điều này làm gia tăng chi phí đào tạo lại cho doanh nghiệp, đồng thời ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động và khả năng cạnh tranh của ngành. Do đó, việc mở rộng các chương trình đào tạo logistics bằng tiếng Anh ở bậc đại học, kết hợp với thực tập doanh nghiệp quốc tế, là giải pháp cấp thiết nhằm cung ứng nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu toàn cầu hóa của ngành logistics Việt Nam.
Sáng 15/8, Bộ môn Logistics và Quản lý chuỗi cung ứng - Trường ĐH Quốc tế Hồng Bàng đã giới thiệu “Chương trình đào tạo hoàn toàn bằng tiếng Anh ngành logistics” . Chương trình được thiết kế nhằm trang bị cho sinh viên kiến thức chuyên sâu về logistics và quản lý chuỗi cung ứng theo chuẩn quốc tế, đồng thời phát triển năng lực tiếng Anh chuyên ngành để có thể làm việc hiệu quả trong môi trường toàn cầu.